7 مرحله ساده برای نوشتن بیزینس پلن هر کسب‌وکاری وجود دارد که با رعایت آنها می‌توان برنامه‌ای مدون، دقیق، هدفمند و کاربردی را برای رشد و توسعه به اجرا در آورد.
بیزینس پلن چیست؟ چرا برای کسب‌وکارها اهمیت دارد؟ مؤلفه‌های مهم در طراحی آن چیست؟ ایجاد چنین طرحی چه تأثیری روی کسب‌وکار شما دارد؟
اگر به دنبال یافتن پاسخ به سؤالاتی از این دست هستید، خواندن این مقاله را به شما پیشنهاد می‌کنیم.
بیزینس پلن چیست؟
هنگامی که بیزیس پلن یک کسب‌وکار به طور مؤثر نوشته شود، به فرایند جذب سرمایه، اطلاع‌رسانی به‌موقع تصمیمات و جذب استعدادهای جدید کمک قابل توجهی خواهد کرد.
نوشتن بیزینس پلن ، اولین گام برای تبدیل ایده کسب‌وکار به چیزی ملموس است. همانطور که شروع به نوشتن می‌کنید، افکار شما در حال تبدیل شدن به استراتژی هستند؛ از سوی دیگر ممکن است افکار و ایده‌های جذاب و زیادی در ذهن شما وجود داشته باشد که بخواهید آنها را در طرح مدل کسب‌وکارتان بگنجانید؛ اما باید به این نکته هم توجه کنید که وظیفه یک طرح تجاری، ارائه یک سند پر از جزئیات و مستندات نیست؛ بلکه برای آماده کردن چنین طرحی، مراحلی وجود دارد که اگر آنها را رعایت کنید، یک طرح کسب‌وکار ساده و در عین حال کاربردی خواهید داشت.
چرا اهمیت دارد؟
قبل از اینکه به 7 مرحله طراحی مدل کسب‌وکار بپردازیم؛ باید به این سؤال کلیدی پاسخ دهیم که بیزینس پلن چیست؟ و اصلا چرا برای هر کسب‌وکاری لازم است؟
طرح تجاری، یک سند رسمی است که اهداف، سمت‌وسو، امور مالی، تیم و برنامه‌ریزی کسب‌وکار را مشخص می‌کند. بر این اساس، آماده کردن چنین طرحی، مانند چراغی است که راه مشاغل را روشن کرده و آنها را در یک مسیر درست قرار می‌دهد.
نوشتن بیزینس پلن از این نظر اهمیت دارد که می‌تواند نظر سرمایه‌گذاران را برای جذب سرمایه جلب کند، یا به عنوان یک سند راهبردی داخلی با هدف هم‌سویی تیم‌ها و جهت‌دهی به آنها مورد استفاده قرار بگیرد. طرح کسب‌وکار به طور معمول شامل تحقیقات گسترده بازار، تجزیه‌وتحلیل رقبا، اسناد مالی، مروری بر استراتژی بازاریابی و مسائلی از این دست می‌شود و به فرایند اقدامات درست کمک کرده و کسب‌وکارها را در مسیر دستیابی به اهداف تجاری‌شان قرار می‌دهد.
7 مرحله برای نوشتن بیزینس پلن
برگردیم به موضوع اصلی این مقاله: یعنی مراحل نوشتن طرح مدل کسب‌وکار.
اگرچه هیچ قالب مشخصی برای نوشتن طرح تجاری وجود ندارد، اما رعایت برخی مؤلفه‌ها می‌تواند در بهبود آن تأثیرگذار باشد. 7 موردی که در ادامه ذکر می‌شود، عناصری هستند که بهتر است هنگام ارائه نمونه بیزینس پلن رعایت شوند.
1- خلاصه اجرایی
در طراحی مدل کسب‌وکار، نوشتن خلاصه اجرایی یا خلاصه مدیریتی نخستین مرحله است که باید کسب‌وکار شما را به طور خلاصه معرفی کند و هدف از برنامه تجاری‌تان را شرح دهد. اگر بیزینس پلن خود را با هدف جذب سرمایه می‌نویسید حتما به میزان سرمایه مورد نیاز و نحوه بازپرداخت آن اشاره کنید؛ همچنین اگر نمونه بیزینس پلن شما برای جهت‌دهی با سازمان و تیم‌ها است، باید در مورد سطح تیم‌سازی که می‌خواهید به آن برسید، توضیح دهید.
به طور کلی یک خلاصه اجرایی یا مدیریتی باید نشان دهد که کسب‌وکار شما چه می‌کند و به طور خلاصه وضعیت سلامت مالی و دستاوردهای عمده شما را منعکس کند.
2- توصیف شرکت در بیزینس پلن
در نوشتن طرح کسب‌وکار، توصیف شرکت، گام دوم است؛ اما این نکته را به خاطر داشته باشید که برای معرفی صحیح شرکت‌تان، ابتدا باید صنعتی را که در آن فعال هستید، معرفی کنید. ارزش مالی بازار شما چقدر است؟ آیا ترندهایی در این صنعت وجود دارد که موجب موفقیت شرکت شما شوند؟ وضعیت این صنعت و پتانسیل آن در آینده چیست؟
هنگام معرفی صنعتی که در آن مشغول هستید، سعی کنید از طرح بیزنس پلن خود با آمار و داده‌های دقیق پشتیبانی کرده و از طریق ارائه اطلاعات به‌روز، ادعاهای خود را تقویت کنید.
بعد از توصیف صنعت و بازار آن، نوبت به توصیف شرکت شما می‌رسد، اینکه چه نوع کسب‌وکاری دارید؟ چه چیزی را به مشتریان ارائه می‌دهید؟ آیا یک شرکت تازه‌تأسیس هستید؟ تیم رهبری این شرکت به چه صورت است؟ چه تعداد کارمند دارید؟ و … بهتر است که در نوشتن بیزینس پلن، توصیف شرکت خود را به صورت داستانی بیان کنید و داستان شکل‌گیری کسب‌وکار، مأموریتی که برای خود در نظر گرفته‌اید و چشم‌انداز آینده‌تان را در قالب روایی بگویید.
فراموش نکنید که یکی از نکات مهم توصیف شرکت در طراحی بیزینس پلن ، به نمایش گذاشتن تفاوت‌های شرکت شما با سایر رقبا است، پس روی مزایای خاص و منحصر به فرد خود تأکید کنید.
3- تحلیل بازار و فرصت‌ها
یکی از بخش‌های کلیدی و مهم در نوشتن بیزینس پلن، تحقیقات است که باید زمان بیشتری صرف آن شود. تحقیقات بازار شامل توجه به مواردی مانند یافتن اندازه بازار، رشد آن، پتانسیل پیشرفتی که دارد و خطرات و ریسک‌های فعلی بازار می‌شود که این ملاحظات باید در طرح کسب‌وکار شما گنجانده شود.
بررسی جمعیت‌شناختی مخاطبان نیز در نوشتن طرح مدل کسب‌وکار بسیار مهم است که شامل مواردی مانند مکان، سن، جنسیت و عادات خرید مشتریان بالفعلی است که در مقابل شما قرار دارند.
4- تجزیه و تحلیل رقبا در مدل کسب‌وکار
در کنار تجزیه و تحلیل بازار، یکی از مؤلفه‌های مهم دیگری که در طرح تجاری شما باید وجود داشته باشد، ارائه یک تحلیل عمیق از رقبا است. بنابراین باید در کنار تحقیقات بازار، در مورد رقبا هم تحقیق کرده و نسبت به نوع عملکرد آنها بینش عمیقی پیدا کنید تا در نهایت نقشه کسب‌وکارتان را به درستی ترسیم کنید.
در نمونه بیزینس پلن شما، باید تحلیل رقبا شامل فعالیت‌ها، امور مالی، تاریخچه، فرایندهای مدیریتی و کانال‌های توزیع آنها باشد؛ اما نکته مهم‌تر این است که بتوانید پیشنهادها و گزاره‌های ارزشی رقبای خود را کشف کنید تا در ارائه ارزش‌های خود عملکر بهتری داشته باشید.
5– برنامه اجرایی: عملیات، توسعه و مدیریت بیزنس پلن
برنامه اجرایی در هر طرح مدل کسب‌وکار به جزئیات نحوه انجام آن مربوط می‌شود، به این معنا که به چه صورت در سازمان‌تان طرح‌های خود را به مرحله اجرا در می‌آوردید.
در این بخش از طرح تجاری باید اطلاعاتی در مورد ساختار سازمانی، تیم‌ها، فعالیت‌های روزمره تیم‌ها، پیمانکاران و دارایی‌های فیزیکی و دیجیتال شرکت ارائه شود. همچنین درج رزومه تیم رهبری نیز از دیگر بخش‌هایی است که در مرحله عملیاتی و اجرایی بیزینس پلن باید به آن توجه کرد.
6– در طرح تجاری خود برنامه بازاریابی داشته باشید
برای نوشتن بیزینس پلن، مرحله تدوین برنامه بازاریابی بسیار مهم است؛ چراکه در این بخش از طرح تجاری باید به این نکته مهم دست پیدا کنید که چطور تجارت خود را ارتقاء داده، مشتریان موجود خود را حفظ کرده و مشتری جدید جذب می‌کنید.
بخش برنامه بازاریابی در بیزینس پلن شامل پیامهای تجاری، دارایی‌های تبلیغاتی، جدول زمانی و بودجه‌بندی برای هزینه‌های بازاریابی می‌شود. ضمن اینکه باید بازار صنعتی که در آن فعالیت می‌کنید و نحوه بازاریابی رقبای خود را نیز مورد تجزیه‌وتحلیل قرار دهید تا بتوانید به یک طرح کارآمد در فرایند بازاریابی دست پیدا کنید.
7– تاریخچه دقیق مالی
یکی از قسمت‌های مهمی که ممکن است در نوشتن طرح تجاری چندان به آن توجه نشود، مسأله برنامه‌های مالی یک شرکت است؛ این در حالی است که باید تمام برنامه‌های مالی مربوط به شرکت خود را در طرح کسب‌وکار فاش کنید و نقطه‌ای را مبهم نگذارید. این فرایند از این نظر اهمیت دارد که سهام‌داران شما در جریان عملکرد‌تان قرار گرفته و میزان پیشرفت کنونی و وضعیت آینده‌تان را درک خواهند کرد.
در بخش مالی هر بیزینس پلن، باید ترازنامه دارایی‌ها و بدهی‌ها به همراه میزان سود و زیان شرکت ذکر شود. اگر هدف از نوشتن طرح مدل کسب‌وکار، جذب سرمایه است، باید میزان بودجه مورد نیاز، اینکه این بودجه در چه جایی صرف می‌شود و نحوه بازپرداخت آن نیز ذکر شود.
نوشتن بیزینس پلن گامی مهم در شد کسب‌وکار شماست
فرقی نمی‌کند که شما یک استارتاپ تازه‌تأسیس باشید یا شرکتی که در حال اجرای یک علمیات خاص هستید؛ نوشتن یک بیزینس پلن مؤثر می‌تواند در موفقیت راهی که آغاز کرده‌اید، بسیار تأثیرگذار باشد. طرح مدل کسب‌وکار در حکم سندی است که امکان رشد شرکت شما را فراهم خواهد کرد.